Overlast steenmarters

Steenmarters waren door vervolging bijna uit Nederland verdwenen. Vanaf de jaren 80 treed vrij plotseling herstel op, door rekolonisatie vanuit Duitsland. Het vermoeden bestaat dat het ‘andere’ steenmarters betreft, beter aangepast aan het moderne landschap met dorpen en steden waar veel voedsel valt te halen.

Toename in heel Europa

Steenmarters nemen toe in heel Europa, en koloniseren gebieden waar ze vroeger niet voorkwamen. Ook in Nederland gaat het goed met de steenmarter en de soort breidt zich verder uit naar het westen. In het oosten van het land is de stand gestabiliseerd en nemen de aantallen niet meer toe.

Steeds vaker komt de steenmarter, ook wel stadsmarter genoemd, negatief in het nieuws. Ze kunnen in en om het huis overlast veroorzaken, bijvoorbeeld door lawaai, vervuiling, vernieling van dakbedekking en door het kapotbijten van snoeren en kabels onder bijv. auto’s. De overlast kan zo hinderlijk zijn dat mensen spreken van een plaag. Maar dat is onjuist, want steenmarters hebben grote territoria waarbinnen ze op verschillende plekken worden gezien. Bestrijding is zinloos want een leeg territorium wordt weer ingenomen door een soortgenoot. In Duitsland worden jaarlijks bijna 40.000 steenmarters geschoten, zonder dat dit enig effect heeft op de aantallen!

Steenmarters veroorzaken meestal geen overlast

Overigens veroorzaken steenmarters meestal helemaal geen overlast. Uit huis aan huis onderzoek in gebieden met (veel) steenmarters blijkt maar een klein deel van de mensen er echt last van te hebben. Steenmarters mijden liever mensen. Bij mensen lopen katten en honden rond en daar houden ze niet van. Overigens: het kan heel goed zijn dat je allang een steenmarter in je huis of schuur hebt zonder dat je het merkt. De meeste exemplaren veroorzaken geen overlast. En er zijn maar weinig marters die aan kabels van auto’s knagen. Uit onderzoek In Deventer, waar steenmarters algemeen voorkomen, is gebleken dat slechts 1 % van alle geparkeerde auto’s marterschade oploopt. De reden van het knagen aan kabels is nog steeds niet goed bekend. Het heeft waarschijnlijk vooral te maken met territorium-gedrag.

Overlast van steenmarters is in de praktijk vrij gemakkelijk te voorkomen, door preventieve maatregelen. 

Hieronder tref je de belangrijkste preventieve maatregelen aan, die je zelf kunt nemen om overlast van steenmarters te voorkomen.

Marter in huis

Marterschade in huis is alleen mogelijk als de marters binnen kunnen komen. De eerste tip is dus: maak je huis marterdicht. Zoek uit waar de marter naar binnen komt en sluit de opening(en) af. Marters hebben aan een opening van 7 cm doorsnede genoeg om zich naar binnen te wringen. Ze kunnen goed klimmen en springen. Bij diepliggende voegen kan een marter gewoon langs de muur omhoog klimmen. Vaak weten ze klimmend en springend via een nabijgelegen schuurtje, windscherm, struik of boom(tak) de openingen in je huis te bereiken.

Bij het dichtmaken van openingen moet je er zeker van zijn dat het dier zich niet in je huis bevindt. Maak de toegang ruim na zonsondergang dicht, op een avond zonder zware regenval. De kans dat je de marter opsluit is dan klein, mits er geen nest met jongen is (mogelijk van maart t/m juni, dan kun je de opening niet afsluiten). Bij twijfel is het slim om de opening(en) in je huis met een losse krantenprop af te sluiten. Laat deze minstens 2 nachten zitten, als de prop er dan nog niet uit is kun je ervan uit gaan dat de opening niet door een marter of ander dier (ratten klimmen soms ook in huizen) wordt gebruikt. Maak vervolgens direct de opening goed dicht, met een prop kippengaas (in het gat slaan). 

Als het niet mogelijk is om alle openingen in je huis dicht te maken kun je ook proberen om te voorkomen dat de marter de openingen kan bereiken. Denk hierbij aan het snoeien van overhangende takken of het aanbrengen van glad materiaal tegen een muur, schutting of rond een boom. Ook een kliko (afvalcontainer) kan dienen als opstapje naar het dak....

Vergeet niet dat marters soms ook onzichtbaar via de kruipruimte of een spouwmuur je huis in kunnen komen. In geval van een nest met jongen kun je de openingen in je woning natuurlijk niet afsluiten. Vaak is het verstandig om, bij marters met jongen of een ingewikkelde situatie en echte overlast, een expert in te schakelen die ervaring heeft met het weren van steenmarters.

Marter onder je auto

Steenmarters zijn koukleumen. Daarom zoeken ze de warmte op. Op koude dagen gaan sommige dieren in auto's, vooral als de auto net gereden heeft en de motor nog warm is. Ze kruipen dan graag het motorcompartiment in. 

Steenmarters zijn berucht vanwege het knagen aan kabels en leidingen van auto’s. Maar laat je niet bang maken: de meeste steenmarters veroorzaken helemaal geen overlast, en het knagen aan kabels en leidingen is niet het normale gedrag van een steenmarter! Het knagen heeft overigens niets met visolie te maken, dat is nooit aangetoond. 

De kans op schade aan je auto is heel klein, ook als er steenmarters rondlopen rond je huis en ook als ze onder je motorkap kruipen. Preventieve maatregelen zijn in principe dus niet nodig. 

Er zijn drie manieren om schade aan je auto te voorkomen: 

1. Parkeer je auto in een garage of schuur waar marters niet in kunnen komen. Dit werkt altijd. 
2. Bevestig kokers of hoezen van harde kunststof om de kwetsbare delen. Dit werkt goed als er weinig kwetsbare delen aanwezig zijn.
3. In de handel zijn kunststofplaten te koop die onder de motorruimte kunnen worden bevestigd, deze zijn voorzien van een schrikdraadsysteem. Je kunt ook een setje metalen plaatjes kopen, die via de accu onder stroom worden gezet. Dit werkt altijd!

Landschapsbeheer Friesland heeft veel praktische ervaring met het verjagen van steenmarters, en geeft het volgende advies: er is (voor zover we nu weten) maar 1 apparaat effectief en dat is een apparaat dat in Duitsland gemaakt en verkocht wordt, de Mardersicher. Het zijn schokplaatjes die in de buurt van de uitlaat en de aandrijfassen bevestigd worden. De schokplaatjes werken als het stroomdraad rond weilanden. Eenmaal een schok gehad keert de steenmarter nooit meer terug. Sommige apparaten van de firma zijn uitgerust met piepers, andere zonder. Die zonder piepers zijn goedkoper. De pieper is nauwelijks effectief en produceert een heel vervelend geluid, ook voor mensen. De website van de fabrikant is helder, de handleiding helder en de levering snel: https://mardersicher.de Een garage is ongeveer een uur bezig het apparaat te bevestigen. Het systeem kan uitgebreid worden met meer plaatjes, mocht dat nodig zijn.

Laat je niets wijsmaken over piepers, wc-blokjes, hondenharen, kippengaas of azijn. Deze middeltjes werken meestal niet of slechts tijdelijk!

Marter en kippen, duiven of konijnen

Marters zijn roofdieren en opportunisten. Als de gelegenheid zich voordoet pakken marters ook kippen, konijnen en duiven.

Dieren kun je goed beschermen tegen marters door ervoor te zorgen dat marters er niet bij kunnen komen:

1. Dieren ’s nachts ophokken en niet vrij laten rondlopen.

2. Sluit het hok goed af (geen openingen groter dan 7 cm) en graaf het gaas in. Marters kunnen, anders dan vossen, niet goed graven. Marters klimmen heel goed: maak het hok ook van boven goed dicht.

Marters in je schuur hoef je absoluut niet weg te jagen, zolang ze het in je schuur naar de zin hebben komen ze meestal niet in huis. Ze houden bovendien je schuur vrij van ratten en muizen.

Marter en vogels

Marters eten graag eieren en vogels, als ze de kans krijgen. Van nature zoeken ze alle holtes af naar prooi. Soms lukt het ze om nestkasten binnen te dringen en de bewoners te verorberen. Wederom: dat is geen regel want de meeste marters zal het niet lukken om door de kleine opening van een nestkast eieren of jonge vogels naar buiten te hengelen.

Bij nestkasten zijn beschermende maatregelen mogelijk. Bij de invliegopening van zangvogelnestkasten kan een korfje worden geplaatst, zodat een steenmarter niet bij de nestkast kan komen. Bij nestkasten in vrijstaande bomen is om de stam van een boom een harde, gladde manchet aan te brengen die voorkomt dat marters de boom in kunnen klimmen.

Kasten voor steenuil en kerkuil hangen vaak op voor marters goed te bereiken plaatsen. De openingen in de kasten zijn bovendien groot genoeg om een marter binnen te laten. Om marterschade te voorkomen zijn slimme oplossingen bedacht; steenuil kasten worden in het oosten van Nederland standaard voorzien van een sluisje en kerkuil kasten zijn gemakkelijk met een scherm van blik rond de invliegopening te beschermen.

Geef je op als lid van onze facebook groep marterstichting en blijf op de hoogte van het laatste nieuws over deze fascinerende dieren!